رشد دینی و معنوی و زندگی فرامدرن ما

رشد معنوی و دینی از مسائلی است که در دین، اخلاق و روانشناسی به گستردگی مطرح می شود. برخلاف قرون اولیه ظهور و گسترش مدرنیته و اومانیسم و علوم جدید که عمده بدی ها و زشتی ها و پلشتی ها و عقب ماندگی ها از منظر دین دیده می شد، طی چند دهه گذشته، علم و انسان هر دو متقابلا و متاثرا به این نتیجه رسیده اند که دین و ایمان و معنویت نیز لازمه زندگی فردی است. (گرچه بعضا برخی ها در طول تاریخ از این عقیده عدول نکرده اند و البته برخی امروز هم هنوز بر این مرام نیستند!)

اما به هر روی امروز بسیاری از روانشناسان رشد و جامعه شناسان و فیلسوفان اخلاق بر طبل دین باوری می کوبند از کارکردهای دین و نیاز انسان به دین و معنویت و خداباوری می گویند. نظریه پردازانی از کارکردهای عاطفی، شناختی، رفتاری و درمانی دین برای بهداشت روانی انسان دم می زنند، برخی با تاکید بر معنا درمانی برای بهبود شرایط زندگی از اهمیت دین در ارائه معنا به زندگی ما سخن می گویند، برخی آرامش روانی انسان را در سایه ارتباط با خدا و داشتن تجارب دینی و معنوی معناپذیر می دانند، برخی به اهمیت دین به نهادینه کردن اخلاق در زندگی فردی  و اجتماعی توجه می کنند، بعضی دیگر نیز از افول سکولاریسم و بازگشت انسان فرامدرن به دین دم می زنند، برخی از کارکردهای واقعیت بخشی و خوشبختی بخشی دین سخن می گویند و دین داران و عالمان دینی و الگوهای دینی و کتب آسمانی هم که هماره از کارکردها و نقشهای دین در زندگی انسان و جامعه فراوان سخن گفته اند.

برای مطالعه بیشتر این مطلب به قسمت کتاب و مقالات راجعه بفرمایید.

 

حضرت معصومه سلام الله بهترین الگو

رشد عقلانی و روحی حضرت معصومه(س) لقب «الرشیدة» را برای ایشان به

همراه داشت.

 

<<ما در شرایط کنونی امروز تشنه الگوهایی همچون حضرت معصومه(س) هستیم>> 

در نگاه امام‌رضا(ع) حضرت معصومه(س) زنی رشیده بود چرا که این حضرت به لحاظ عقلانی و روحی به رشدی تکاملی و قابل قبول رسیده و در شرایطی بود که لقب رشیده در مورد ایشان استفاده شود.

 نکته ای که بسیار مهم بوده و در مباحث قرآنی به آن اهمیت داده می‌شود این است که هر کس بتواند شایستگی را برای خود ایجاد کند، می‌تواند در برابر خداوند به تقرب برسد؛ البته عده‌ای بر این باور بودند که در زندگی فردی می‌تواند به واسطه نسبتی که با افراد دیگر دارد اتفاقات خاص رخ دهد.

اما در مورد حضرت معصومه(س) و برخی از دیگر امامزادگان مسائل خاص دیگری داریم و این سوال مطرح می‌شود که آیا این موضوع تنها به دلیل وجود نسبتی است که ایجاد شده و او را به عنوان یک الگو به ما معرفی می‌کند یا نه واقعا شایستگی مباحث خود او است که خودش را نشان داده و توانسته شرایطی را ایجاد کند که بتواند به این مقام و درجه برسد.

به آیه ۱۲۴ سوره بقره مستند  این مطلب است که در مورد حضرت ابراهیم(ع) صحبت شده و خداوند فرموده است که «من تو را به پیشوایی خلق برمی گزینم، حضرت در پاسخ خداوند می‌فرماید : به فرزندان من چه؟ و خداوند در جواب  فرموده اگر شایسته باشند می‌دهم زیرا عهد من به مردم ستمکار نخواهد رسید» پس معلوم می‌شود که نسبت‌ها ملاک خداوند نبوده و این شایستگی‌هاست که باید انسان‌ آن‌ها را بروز دهد.

ادامه مطلب: حضرت معصومه سلام الله بهترین الگو

نظارت حضرت مهدی بر عملکرد ما

نظارت حضرت مهدی بر عملکرد ما

?یکی از آموزنده‌ترین نکته‌ها در بحث مهدویت که اثر تربیتی عمیقی به همراه دارد، آن است که حضرت مهدی(ع) به طور مستقیم و غیرمستقیم ناظر بر عملکرد ماست.

 ?چون در روایات متعدد این مسئله مطرح شده که اعمال مردم در هفته به انسان کامل و حجت الهی عرضه می‌شود، چه این که او به عنوان خلیفه خداوند در زمین به طور مستقیم ناظر بر عملکرد انسان‌هاست و در قیامت به عنوان شاهد و گواه نسبت به اعمال انسان گواهی می‌دهد.

 ?از جمله در روایتی چنین آمده: «تعرض الاعمال یوم الخمس علی رسول‌الله و علی‌الائمۀ»۱ یعنی اعمال مردم روز پنج‌شنبه بر رسول خدا و ائمه (علیهم‌السلام) عرضه می‌شود.

?و در ذیل این آیه که فرمود: «فکیف اذا جئنا من کل امۀ بشهید و جئنابک علی هولاء شهیدا»۲ یعنی پس چگونه است حالشان آنگاه که از هر امتی گواهی آوریم، و تو را به آنان گواه آوریم. در روایتی از امام صادق(ع) چنین نقل شده که فرمود: این آیه درخصوص امت محمد(ص) نازل شده که در هر عصری امامی از ما اهل بیت شاهد آنها و حضرت محمد(ص) شاهد ماست. ۳

پ ن:

۱. مجلسی محمدباقر، بحارالانوار، ج 23، باب 20، حدیث 38، ص 345، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت 1403 ق.

  ۲. سوره نساء، آیه 41. 

 ۳. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 23، باب 20، حدیث 1، ص 336

ورود حضرت معصومه به شهر قم آغاز گسترش تشیع

تثبیت و گسترش جامعه شیعی بر محوریت حضرت معصومه(سلام الله علیها)

تشیع در قم با وارد شدن جمعی از قبیله بنی اسد در سال 66 و 67 ق آغاز گردید ولی قبل از آن یک مرد عرب به نام خطاب بن اسدی به این روستا آمد و مسجدی را بنا نمود. و به راز و نیاز پرداخت و بعد از آن قبائل دیگر در قم وارد شدند. [24]

با این حال به نظر می­رسد اظهار علنی مذهب اهل بیت در قم نخستین بار، از جانب موسی بن عبدالله سعد اشعری صورت گرفت و مردم قم ـ با وجود آن که حاکمانی سنی داشتند ـ به وی اقتدا کردند و مذهب خود را آشکار نمودند. وی از اصحاب امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام و معاصر ایشان بوده است وجود خاندان اشعری و دیگر قبایل عرب در قم موجب گرایش مرم به دین مبین اسلام شد.[25]  

اعراب اشعری، مشعل هدایت و ارشاد را برای اولین بار در این شهر فروزان نمودند و به طور رسمی و برای نخستین بار، در قم به عنوان اولین پایگاه شیعه امامیه، معارف شیعه را تدریس کردند و تربیت یافتگان مکتب قم، بر سایر بلاد اسلامی نورافشانی کردند.

 اما آغاز شکوفایی علمی قم را باید قرن دوم هجری مقارن با هجرت امام هشتم علیه السلام به ایران و هجرت خواهر مکرمه ایشان و امامزادگان همراه آنها و دیگر صحابی چهار امام بزرگوار ـ امام صادق و امام باقر علیه السلام و امام کاظم و امام رضا علیهم السلام به قم و نواحی آن دانست. در قرن دوم، قم پس از کوفه بیشترین صحابه را داشت. قم در این قرن چند واقعه برجسته تاریخی را که بر حیات علمی شهر، موثر بوده اند را شاهد است؛ از آن جمله می توان به هجرت فرزندان و فرزند زادگان ائمه علیهم السلام به قم اشاره کرد که بیشترین تعداد صحابی و علماء در تاریخ قم بوده است.[26] در میان این هجرت کنندگان فاطمه معصومه (سلام الله علیها) نخستین کسی از فرزندان معصوم بود که قم را برای توقف انتخاب کرد.[27]

ادامه مطلب: ورود حضرت معصومه به شهر قم آغاز گسترش تشیع