نقش ارزشیابی

اهداف ارزشیابی
ارزشیابی وسیله ای برای رسیدن به اهداف زیر می باشد:
1 - شناخت توانایی و زمینه علمی شاگردان و تصمیم گیری بری انجام فعالیت بعدی آموزشی
2 - شناساندن هدف های آموزشی در فرآیند تدریس
3 - بهبود و اصلاح فعالیتهای آموزشی
4 - شناخت نارساییهای آموزشی شاگردان و ترمیم آنها
5 - ایجاد رغبت و کسب عادات صحیح آموزشی در دانش آموزان
6 - ارتقای دانش آموزان

اهداف ارزشیابی
1 . تشخیص تواناییهای دانش آموزان و میزان توان یادگیری آنها در دروس مختلف به معلم نشان می دهد که تدریس خود را متناسب با ویژگیهای دانش آموزان برنامه ریزی کند.
2 . اگر ارزشیابی با توجه به اهداف تربیتی آن به کار برود می تواند انگیزه و علاقه در دانش آموزان ایجاد کند، لذا هدف ارزشیابی تنبیه کردن دانش آموزان نیست، بلکه هدف این است که یادگیرنده نقاط ضعف و نقاط قوت خود را بشناسد واز طریق ارزشیابی تلاش و فعالیت بیشتری بنمایند.
3 . ارزشیابی می تواند ملاکی برای ارتقاء دانش آموزان باشد، نباید اهداف دیگر آموزش تحت الشعاع نمره قرار گیرد و دانش آموزان صرفاً برای نمره درس بخوانند و بعد از امتحان هم همه چیز را فراموش کنند.
4 . از طریق ارزشیابی می توان نارسائی های آموزشی را شناسایی و رفع نمود. وقتی معلم ارزشیابی را تجزیه و تحلیل می نماید متوجه می شود که دانش آموزان چه مفاهیمی را نیاموخته اند و با تعبیر و تفسیری که روی ارزشیابی دارد نقایص آموزشی را بررسی کرده و در جهت بهبود آن تلاش می نماید.

ارزشیابی تکوینی یا مستمر
- آنچه عمدتا به منظور کمک به اصلاح موضوع مربوط به ارزشیابی ،یعنی برنامه یا روش آموزشی مِورد استفاده قرار میگیرد ارزشیابی تکوینی نام دارد.
- هدف از کاربرد ارزشیابی تکوینی در رابطه با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان،آگاهی یافتن از میزان و نحوه یادگیری آنان برای تعیین نقاط قوت و ضعف یادگیری و نیز تشخیص  مشکلات روش آموزشی معلم در رابطه با هدف های آموزشی است.
- این ارزشیابی در طول دوره آموزشی یعنی زمانی که فعالیت آموزشی معلم هنوز در جریان است و یادگیری دانش آموزان در حال تکوین یا شکل گیری است انجام می شود. به همین دلیل به نام ارزشیابی تکوینی داده اند.
-در ارزشیابی تکوینی هدف تعیین میزان توفیق یاد گیرنده در رسیدن به تک تک هدف های
واحد درسی است و هیچ گونه مقایسه میان افراد مختلف مورد نظر نیست.

مزایای ارزشیابی مستمر
1 - جلوگیری از حجیم شدن مطالب آموخته شده
2 – کاهش میزان شکست تحصیلی
3 - کاهش اضطراب و استرس در امتحان
4 - ایجاد انگیزه و رغبت در دانش آموزان به منظور تلاش در جهت رفع ضعف ها
5 – تقویت نقاط قوت دانش آموزان
6 - جلوگیری از شب امتحان درس خواندن
7 - برانگیختن ذهن دانش آموزان و ایجاد کنجکاوی و بررسی سئوالات عمیق

نقش ارزشیابی مستمر در فرایند آموزش
- ارزشیابی مستمر یا سازنده بخشی از فرایند آموزش تلقی می شود. به این معنا که ارزشیابی در جریان آموزش جاری است و معلم به طور مرتب با آن درگیر است.
- ارزشیابی مستمر در طراحی برنامه درسی معلم جای خاصی دارد. یعنی معلم از نتایج سنجش مستمر درتعیین گام بعدی خود در آموزش استفاده می کند و به این دلیل است که آموزش و ارزشیابی در هم تنیده می شوند و دانش آموز رشد میکند.
- ارزشیابی تشخیصی نوعی ارزشیابی مستمر و سازنده است، زیرا هدف آن دریافت کاستی ها و

مشکلا ت وخطاهای احتمالی دانش آموز استتا در طراحی مراحل بعدی آموزش مورد استفاده قرار گیرد.
- درسنجش و ارزشیابی رشد دهنده، استفاده از نتایج ارزشیابی حد اقل به اندازه جمع آوری آنها اهمیت دارد. در فرایند چنین ارزشیابی دانش آموزان نقش اساسی دارند، چون آنان هستند که در مرکزیادگیری قرار دارند و نقش اصلی را در پرورش یا اصلا ح یک آموخته ایفا میکنند.
- هر چه دانش آموزان بیشتر درفرایند آموزش سهیم شوند، بهتر و بیشتر می توانند آموخته های خود رادر ابعاد مختلف گسترش دهند یا بهبود بخشند; به عبارتی شیوه آموختن را بهتر یاد می گیرند.
ارزشیابی تشخیصی
-نوع دیگر ارزشیابی که آن نیز در جریان آموزش انجام میگیرد ارزشیابی تشخیصی نام دارد.
- علت این نام گذاری آن است که این ارزشیابی با هدف تشخیص مشکلات یادگیری دانش
آموزان به کار می رود.
- ارزشیابی تشخیصی زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که معلم با مشکلات مبرم و مکرری در
یک یا چند دانش آموز روبه رو می شود که با روش های اصلاحی معمول ارزشیابی تکوینی
قابل رفع شدن نیستند.
- آزمون های تشخیصی توصیف کاملی از نقاط قوت و ضعف یاد گیرندگان در زمینه های مهارتی
خاص به دست میدهند.
ارزشیابی پایانی
- در ارزشیابی تراکمی تمامی آموخته های دانش آموزان در طول یک دوره آموزشی تعیین
می شود و هدف آن نمره دادن به دانش آموزان و قضاوت درباره اثر بخشی کار معلم و
برنامه درسی یا مقایسه برنامه های مختلف درسی با یکدیگر است.
- به این ارزشیابی تراکمی یا مجموعی می گویند که به وسیله آن می توان یاد گیری های
متراکم یا مجموع یادگیری های دانش آموزان را در طول یک دوره آموزشی اندازه گیری
کرد.
- این نوع ارزشیابی معمولا در پایان دوره آموزشی به عمل می آید و به همین سبب به آن
ارزشیابی پایانی نیز میگویند.
-آزمون هایی که در ارزشیابی تراکمی مورد استفاده قرار می گیرند جامع و مفصل هستند.

روش نوین ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ارزشیابی توصیفی
- ارزشیابی پیشرفت تحصیلی یکی از عناصر مهم و اساسی برنامه های درسی و نظام های
آموزش وپرورش جهان محسوب میشود.
-با عنایت به اهمیت این عنصر در روند فعالیت یاددهی- یادگیری، ارائه شیوه نوین در این
زمینه و ارتقا سطح دانش معلمان و سایر دست اندر کاران تعلیم و تربیت، ضرورتی اجتناب
ناپذیر است.
- از طرفی رویکرد یکسان موجود برای ارزشیابی تحصیلی از سال 1303 تا کنون، به صورت
امتحان کتبی- شفاهی نمود پیدا کرده و در این رابطه ملاک ثابت ( 20 - 0 ) همواره پایدار بوده است.
- ارزشیابی توصیفی را می توان آموزش بدون نمره دانست. به جای تاکید بر ارزشیابی
های پایانی باید بر ارزشیابی تکوینی (مستمر)تاکید داشت.در واقع ارزشیابی توصیفی به
توصیف ارزشیابی های گوناگون که به شیوه های متنوع از دانش اموز به عمل آورده ایم
می پردازد.

اهداف اساسی ارزشیابی توصیفی
• بهبود کیفیت فرآیند یاددهی  یادگیری.
• فراهم نمودن زمینه مناسب برای حذف فرهنگ بیست گرایی.
• تأکید بر اهداف آموزش و پرورش به جای تأکید بر محتوای کتابها.
• فراهم نمودن زمینه مناسب برای حذف حاکمیت مطلق امتحانات پایانی در تعیین سرنوشت
تحصیلی دانش آموزان.
• افزایش بهداشت روانی محیط یاددهی  یادگیری یا کاهش فشار های روانی ناشی از نظام
ارزشیابی موجود

نقش ارزشیابی در ارتباط با اجزاء نظام آموزشی
-دروندادهای نظام آموزشی در چه سطحی هستند (ارزیابی تشخیصی)
- نظارت بر نحوه پیشروی فرایند های آموزشی(ارزشیابی پایانی)
- نقش نظارت بر برنامه ها
- نقش نظارت بر ابزار و روش اجرای برنامه
-نقش بازخورد دهنده
-نقش ایجاد کننده انگیزش
-نقش ارائه دهنده اطلاعات
-نقش هدایت کننده شیوه مطالعه دانش آموزان و شیوه تدریس معلمان
-نقش هدایت کننده شیوه مطالعه دانش آموزان و شیوه تدریس معلمان
-نقش ارتباطی ارزشیابی
جایگاه ارزشیابی در فرایند یادگیری-یاددهی
- مهم ترین فعالیتی که پس از اجرای برنامه های آموزشی صورت می گیرد ارزیابی است.
- ارزیابی فرآیندی است که بوسیله آن میزان دست یابی به اهداف آموزشی برای معلم و شاگرد تعیین
می گردد.
- برای این که عملکرد دانش آموز بطور شایسته معین شود معلم بر اساس ملاکهای خاص خود و میزان
تغییری که در رفتار شاگرد پدید آمده است داوری می کند.
- در واقع ارزیابی آخرین مرحله از فعالیتهای آموزشی معلم و تکمیل کننده سایر فعالیتهای اوست.
- در این مرحله معلم با استفاده از روشها و فنون مختلف اندازه گیری و ارزشیابی بازده یادگیری دانش
آموزان را سنجش می کند و میزان توفیق آنان را در دستیابی به اهداف آموزشی تعیین می نماید.
-همچنین معلم با انجام این کار میزان موفقیت و شکست خود را در پیاده کردن مراحل مختلف طرح
آموزشی تعیین می کند.
- او با بهر ه گیری از نتایج حاصل از ارزشیابی بازده یادگیری دانش آموزان و دانشجویان می تواند مراحل پیشین طرح آموزشی خود را وارسی کند، اشکالات کار را تشخیص دهد و در رفع آنها بکوشد.